Fins onderwijs: voorbeeld of onmogelijk?

Ik zag in Klasse (tijdschrift voor leerkrachten) een reportage over het Fins onderwijs. Het lijkt te goed om waar te zijn. Toch scoren de Finnen zeer hoog op internationaal vergelijkend PISA-onderzoek. De leerlingen en leerkrachten zijn gelukkig en gaan graag naar school. Leerlingen krijgen de kans om hun talenten te ontdekken en leren in kleinere groepen en meer op hun eigen niveau…

Fins onderwijs

Bekijk eerst even volgende filmpje over Fins onderwijs…

Arend Landman heeft aan de hand van informatie over het Finse onderwijssysteem zeven leerpunten geformuleerd:

 

Focussen op talentontwikkeling

In Finland is de kinderopvang voor jonge kinderen vooral gericht op spelen en niet op cognitieve ontwikkeling. Het idee daarachter is dat het voor een harmonische ontwikkeling van een kind belangrijk is dat er niet te jong een beroep op het intellect moet worden gedaan. Er wordt veel tijd besteed aan basisvakken als taal en rekenen, maar dat gaat niet ten koste van vakken als handvaardigheid, kunst, muziek en sport. De leraar stemt de opdrachten af op de individuele mogelijkheden van de kinderen.

Imago van leraren verbeteren

Fins onderwijs heeft ook veel respect voor hun leerkrachten. Leraren staan in Finland in hoog aanzien. Wie leraar wil worden, moet een universitaire opleiding hebben voltooid.

Niet testen

Leerlingen onder 16 jaar doen in Finland geen gestandaardiseerde toetsen en examens. Leerlingen kunnen daardoor leren in een angstvrije omgeving waarin creativiteit en eigen initiatief worden aangemoedigd. Leraren ontwikkelen zelf opdrachten voor de leerlingen. Ze geven geen cijfers, maar beschrijvende feedback. De Finnen vinden het niet reëel om alle kinderen dezelfde testen te laten doen omdat zij allemaal verschillende kwaliteiten hebben.

Lesgeven beperken

Finse docenten geven per dag maar drie of vier lessen van 45 minuten. Het idee daarachter is dat leraren tijd en energie moeten hebben om op eigen initiatief op een creatieve wijze lessen te ontwikkelen die inhoudelijk een hoog niveau kennen en goed aansluiten op het leren van de leerlingen. Finse leerlingen hebben meer vakantie en langere pauzes (75 minuten per dag) dan leerlingen in de meeste andere landen. Het paradoxale is dat “minder” hier blijkbaar “meer” is omdat de prestaties hoger liggen.

Autonomie leraren bevorderen

De docenten zijn allemaal hoog opgeleid en krijgen een grote vrijheid om hun Fins onderwijs zelf vorm te geven. Hierdoor zijn de meeste leraren gelukkig en enthousiast. Uiteraard komt dat ten goede aan de leerprestaties van de leerlingen.

Niet differentiëren t/m 16 jaar

Finse leerlingen hoeven niet op 12-jarige leeftijd al te kiezen voor het voortgezet onderwijs. Dat is mogelijk omdat de leerkracht de opdrachten afstemt op de individuele leerlingen, die meestal in kleine groepjes werken. Als een 16-jarige leerling het verplichte onderwijs heeft doorlopen, kan hij/zij kiezen tussen het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (gevolgd door de universiteit) of voor het hoger beroepsonderwijs.

Docenten ontwikkelmogelijkheden bieden

Docenten worden op de scholen goed begeleid en en er zijn vele mogelijkheden om zich via na- en bijscholingscursussen verder te ontwikkelen.

 

Mijn mening

Of dit in België ook haalbaar is dat weet ik niet. Of dit dé oplossing is dat ga je mij ook niet horen zeggen, maar wat ik wél weet is dat de werkdruk bij zowel leerkrachten als leerlingen vaak te hoog is. Wanneer we thuis komen zijn we moe en moeten we eigenlijk nog allerlei zaken doen. Leerkrachten moeten nog verbeteren, voorbereiden, plannen, vergaderen , … en leerlingen maken huiswerk of leren lessen. Sommige ouders hebben ook vaak geen tijd (of zin?) om zich hier ten volle mee bezig te houden. En wat met de quality time in het gezin? Ik denk dat Fins onderwijs daar zijn kracht heeft…

Van leerlingen verwacht men dat ze alles zien wat ze moeten zien in een bepaald leerjaar en dat wordt afgebakend met de zogenaamde eindtermen. De planning is propvol. Je mag bijna geen lessen weg laten vallen of je komt er niet op het einde van het schooljaar. Dat vind ik jammer. Ik zou liever bij bepaalde onderdelen langer blijven stilstaan zodat iedereen mee is.  

Men verwacht van leerkrachten dat ze differentiëren en de kinderen allemaal op hun niveau laten leren. Ik vind van mezelf als leerkracht dat ik dit al goed doe (binnen de mogelijkheden): kinderen die extra uitdaging nodig hebben krijgen dit van mij, ze moeten dan andere oefeningen maken dan in hun schrift of maken enkel in hun werkschrift de uitbreidingsoefeningen en nemen dan hun aangepaste opdracht. Ook mogen de leerlingen die iets heel goed kunnen de andere leerlingen mee onderwijzen. Kinderen die extra ondersteuning nodig hebben krijgen dit ook door middel van zorg, aangepaste oefeningen of een individuele ondersteuning. Huiswerk wordt in het mate van het mogelijke ook individueler.  Het enige nadeel: ik sta er wel vaak alleen voor…Wanneer er dan nog kinderen met extra noden bijkomen wordt de druk enorm. Zij hebben nog meer andere aanpassingen nodig. Je voelt je net een octopus.  Hoe kan ik als enige persoon elk kind op zijn niveau laten werken?

De druk die de overheid uitwerkt is enorm: je moet kunnen aantonen wat je doet, hoe je het doet, met welke middelen je het doet en liefst nog allemaal netjes in een document met doelen en cijfertjes en noem maar op. Wat resulteert in ellenlange vergaderingen, teams die zelf thema’s uitwerken tot in de late uurtjes en onnodige stress! Ik zou mijn tijd liever steken in leuke dingen uitwerken voor de kinderen! Wat ik nu ook doe, maar ten koste van veel vrije tijd. Mijn vrije tijd om met mijn eigen familie en gezin door te brengen. Want dat wordt vaak vergeten, dat wij als leerkracht ook zelf een gezin hebben… Ik heb gekozen om kinderen iets bij te leren, niet om administratief ook nog eens allerlei zaken te moeten verwezenlijken. Dat leerkrachten in Finland een grote autonomie hebben vind ik knap. Het wijst op vertrouwen. Dat dit beroep een hoog aanzien heeft in Finland vind ik ook knap en terecht. Je bent de basis van alle mensen op aarde! Vandaag de dag moeten we , naar mijn mening, teveel verantwoording afleggen. Aan overheidsmensen die niet eens zelf in het onderwijs staan, aan ouders, zelfs aan leerlingen en aan al wie wil…  Ik zou ook liever als een professional behandeld willen worden. Ik weet hoe ik mijn werk het beste kan doen… ik weet waarom ik een kind een bepaalde opdracht laat doen en ja, ik maak ook wel eens een fout, ik laat ook wel eens een foutje staan en ik tel misschien wel eens een puntje verkeerd…

Het idee van veel bewegen en kortere lessen vind ik ook wel goed. Ik merk vaak dat leerlingen hun aandacht na de lunch helemaal weg is. Zelfs na één les.  Dit probeer ik op te lossen met talrijke tussendoortjes maar daar zit je weer met die tijdsdruk!  Actieve werkvormen in de les toepassen helpt ook.

Dat leerkrachten en leerlingen om 14u gedaan hebben is een mooi idee. Leerkrachten blijven dan wel op school tot de gepresteerde uren en hebben tijd voor overleg, individuele aanpak te plannen, werkjes te maken enzovoort. Knap! Nee, hier in België is het voorstel om nog langer na de uren te blijven voor al deze zaken te doen. De kortzichtige mensen vinden dit uiteraard niet meer dan normaal maar daar heb ik hier al uitgebreid mijn relaas over gedaan (mijn werkweek in cijfers) .

Ik hou van mijn job, ik hou van mijn leerlingen… ik hou ook wel de Finse gedachtengang en het Fins onderwijs…

 Meer lezen/horen over het Fins onderwijs? Dat kan via de volgende links:

http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/videozone/programmas/journaal/2.27518?video=1.1586545

Skolo.org

 Ik lees heel graag jullie mening/visie over dit onderwerp…

 

XOXO Nathalie