Opvoeden is geen gemakkelijke taak vind ik. Toen ik nog geen kinderen had dacht ik helemaal anders dan nu. Er zouden dingen zijn die ik nooit zou doen maar dat was blijkbaar allemaal makkelijker gezegd dan gedaan. Mijn beroep als leerkracht heeft me doorheen de jaren geleerd dat kinderen zeker 3 dingen nodig hebben: grenzen stellen, consequent zijn, positief benaderen.
Straffen en belonen?
Straffen en belonen: sommige mensen gebruiken dit teveel, anderen vinden dat dit bij elkaar hoort en je hebt ook nog mensen die straffen en belonen onzin vinden. Dat heeft een speciale naam. Ik heb er gisteren nog over gelezen. Wat je ook kiest, opvoeden is geen gemakkelijke taak en al zeker niet bij je eigen kinderen. Het hangt een beetje samen met je eigen waarden en normen en hoe je zelf opgevoed bent. Wanneer je gaat straffen en belonen zou je volgens sommigen gedrag ‘sturen’ en ervoor zorgen dat goed gedrag niet uit zichzelf komt. Ik ben vroeger redelijk streng opgevoed en mijn goed gedrag komt uit mezelf. Ik denk zelfs soms teveel na over waarden en normen en kan me behoorlijk irriteren aan anderen die zich niet netjes gedragen. Dus ik denk dat het een beetje afhangt van meerdere factoren en dat een gezonde mix van allerlei dingen het beste is.
Ik vind persoonlijk dat straffen en belonen bij opvoeden hoort maar dan iets minder ‘eng’ bekeken. Belonen doe je in mijn ogen met zoveel mogelijk complimentjes, positieve benadering en liefde. Zo weinig mogelijk met materiële zaken. Kinderen gaan, als je teveel cadeautjes geeft, niet meer spontaan iets doen omdat het zo hoort, maar omdat ze iets willen krijgen. Dat vind ik (persoonlijk) een verkeerde insteek. Ook als juf gebruik ik geen materieel beloningssysteem. Ik geef pluimen, dikke duimen en beloon meestal klassikaal. Of ik beloon goed gedrag wanneer er grensoverschrijdend gedrag ontstaat door enkele anderen. Ze krijgen wel eens een beloning, in de vorm van een leuk moment. Nooit of bijna nooit materiële zaken. Ik weet nog goed dat er een kind was dat in het begin van een schooljaar zei tegen mij (toen ik tegen de klas zei dat ze heel netjes in de rij stonden en dat ik dat super vond): “Wat krijgen we dan?”. Ik stond even met mijn mond vol. Ze hebben liefde en appreciatie gekregen en na de ene keer hebben de kinderen nooit meer gevraagd wat ze kregen. Integendeel, er waren momenten dat ik even op de gang moest wachten en dat ze allemaal spontaan superflank zaten aan een opgeruimde bank om ‘de juf blij te maken en een compliment te krijgen’. Toen wist ik dat mijn missie geslaagd was.
lees ook: teveel communiceren maakt het soms moeilijker
Grenzen stellen
Natuurlijk is het als juf iets makkelijker om grenzen te stellen aan kinderen die al wat ouder zijn en grenzen hebben gekregen (of net niet, dan is het niet zo makkelijk…) Maar nu heb ik zelf een peuter die midden in zijn peuterpuberteit zit en die wel eens helemaal over de rooie kan gaan als hij zijn zin niet krijgt. Dan denk ik bij mezelf: grenzen stellen. Als je het nu niet doet dan gaat hij over je heen lopen. Ze moeten beseffen dat er grenzen zijn aan hun eisen, hoe klein of groot ze ook zijn. Iets belangrijks dat ik leerde: als je eenmaal iets hebt beslist, kom er dan niet op terug. Blijf consequent. Verander niet van mening omdat je kleine spruit wild in het rond begint te krijsen zodat je hem kalm krijgt want dan weet hij dat huilen helpt om zijn zin te krijgen (en dat weten ze snel hoor).
lees ook: Toen was ik wel héél consequent…
Zo zei ik tegen Vince dat hij zijn sokken niet mocht uitdoen omdat het veel te koud was op de vloer. Hij trok heel demonstratief zijn sokken toch uit en keek naar mij met een blik van: oh jawel hoor, ik wil ze uit doen dus ik ga ze ook uitdoen en wat ga je er nu aan doen? Ik zei hem om het niet te doen en hij liep weg. Uiteindelijk, na het lief te vragen, na wat kordater te vragen, wou hij het nog steeds niet doen. Hij begon te krijsen. Ik had twee keuzes: toegeven of volhouden. Ik hield vol, deed zijn sokken aan en zonderde hem even af in een hoekje. Hij wist goed dat zijn gedrag niet oké was. Hij bleef zitten. Ik liet hem 2 minuten zitten en ondertussen huilde hij nog steeds en keek of ik nog ergens was. (2 minuten omdat ik gelezen heb : 1 minuut per levensjaar). Na die twee minuten riep ik hem bij mij. Ik legde hem uit waarom zijn sokken niet uittochten en liet hem zien dat ik ook sokken aanhad. Ik vroeg hem om te vertellen wat er was. Hij zei dat mama boos was en ik vroeg ook waarom. Hij kon (ook al is hij twee jaar) goed vertellen wat er was: “Vinceje sokken uitgetrokken en mag niet”. Ik vertelde hem dat mama niet meer boos was, hij zei spontaan sokken en heeft de hele dag niet meer gezeurd over zijn sokken. Ik merkte ook dat hij tegen mij anders was. Niet meer zo commanderend. ‘s avonds zei hij nog steeds ‘lieve mama’ en ‘love you’. Mijn kind had dus geen trauma van mijn kordate optreden.
Belonen
Zoals ik al zei vind ik dat je zo weinig materieel moet belonen. Natuurlijk kan je wel eens een koekje geven, een klein cadeautje of een sticker. Maar dat mag geen gewoonte worden. Kinderen moeten leren dat goed gedrag hoort en niet dat je steeds iets krijgt als je flink bent. Goed gedrag moet een gewoonte worden, een logisch iets.
Er bestaan verschillende manieren van belonen
belonen met tijd en aandacht
belonen met een compliment
belonen met een cadeautje
tijdelijk beloningssysteem (om bvb iets aan te leren: tanden poetsen, potje,…)
Straffen
Straffen doe ik zo weinig mogelijk in de klas. Uiteraard moeten kinderen leren dat grensoverschrijdend gedrag gevolgen heeft. Maar ook daar probeer ik te laten zien dat goed gedrag beloond wordt. 5 bladzijden laten overschrijven is zinloos (volgens mij). Een time-out van een bepaalde activiteit zou ik dan weer wel doen. Maar geloof mij, dit is een moeilijk onderwerp hoor.
Bij een peuter kan je ook weer verschillende dingen toepassen:
Geef uitleg
Negeer negatief gedrag
Voer een time-out in
Wanneer Vince iets doet wat niet hoort leggen we hem uit waarom niet maar als hij niet luistert of echt stout is en bijvoorbeeld slaat dan gaat hij even in de hoek staan. Niet lang. Nadien vragen we hem waarom we boos waren en meestal kan hij dit wel verwoorden. Dan zegt hij bijvoorbeeld ook: “Vinceje mag niet slaan”.
Of dit de ideale opvoedmethode is dat weet ik niet. Ik denk dat een kind vooral een goede en warme thuis nodig heeft en mensen om zich heen nodig heeft die liefde geven en dat de kinderen dit voelen. Wij zijn er om hen waarden en normen bij te brengen en het goede voorbeeld te geven. Dus dat proberen we dan, ieder op onze eigen manier. Wat zijn jullie ultieme tips of regels?
XOXO Nathalie
No Comments