Tips voor hoekenwerk in het eerste leerjaar

Dit artikel is geschreven voor leerkrachten in de eerste graad, maar kan natuurlijk aangepast worden naar lagere of hogere jaren én het kan zelfs aangepast worden om thuis aan de slag te gaan. Ik krijg vaak de vraag hoe ouders kunnen oefenen thuis met hun kroost. Wel… ze kunnen zeker inspiratie halen uit mijn tips voor hoekenwerk in het eerste leerjaar. Iets dat zo ontzettend waardevol is. Noem jij deze werking anders? No problem… call it whatever you like, als je op deze manier of soortgelijke manier werkt, dan gaan jouw kinderen je dankbaar zijn.

Laat die werkblaadjes maar even zo…

Hoekenwerk in het eerste leerjaar is gewoon verder bouwen op wat kleuters al kunnen. Kinderen komen van de kleuterklas waar ze het gewend zijn om in hoeken te werken. Ze bouwen daar zelfstandigheid op en werken aan verschillende vaardigheden. Ook sociale vaardigheden. Ze werken aan hun executieve functies. Bovendien zijn ze actief bezig. Wie kan er 8 uur achter schoolbanken zitten, stil zitten en stil zijn? Is dat ook nodig om goed te leren? Natuurlijk moeten kinderen tijdens instructiemomenten leren om aandachtig te luisteren naar iemand. Maar denk eraan. Ze zijn nog maar 6 jaar… hun aandachtspanne is sowieso korter dan die van volwassenen (en dan nog…) Toen ik de mogelijkheid krijg om in de school waar ik werkte de overgang van kleuter naar eerste leerjaar te optimaliseren lanceerde ik in de namiddagen de hoekenwerking. Daar oefenden ze hun leerstof in en mochten proeven van andere vaardigheden in de andere hoeken, zoals bouwen, experimenteren, knutselen etc…

Intrinsieke motivatie

Ik wil het even hebben over intrinsieke motivatie. Wanneer kinderen iets graag doen of willen doen, dan gaan ze het ook beter opnemen en gaan ze veel beter leren.

Mijn visie over hoe het onderwijs zou moeten veranderen sluit daarbij aan. Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Pak die nieuwsgierigheid niet af door enkel met werkblaadjes te werken, enkel frontaal voor de klas te staan. Prikkel al hun zintuigen en naarmate je er als leerkracht zelf in groeit, ga je merken dat dit niet alleen vreugde en goesting brengt bij de kinderen, maar ook bij jou! Leuke leerrijke opdrachten verzinnen gaat een verslaving worden. Kinderen leren van ‘doen’ , niet van enkel te luisteren naar die persoon vooraan in de klas.

Hoekenwerk in het eerste leerjaar

Hoekenwerk is een uitdagende vorm om bepaalde zaken in te oefenen. Het heeft verschillende voordelen: het is leuk, uitdagend, actief en je kan per onderdeel goed observeren. Kinderen die gemotiveerd zijn, leren beter. Je kan ook werken met een mini instructietafel als je bepaalde kinderen voor iets aan het werk wil zien of bvb bepaalde kinderen iets extra wil aanleren, remediëren enz… 

Je mag zeker niet denken dat dit niet gaat in een eerste leerjaar. Ze zijn dit immers al jaren gewoon in de kleuterklassen. Ze zijn zelfstandiger dan je denkt. Voor hen is het pas raar om de hele tijd aan de banken te moeten zitten. Vraag in het begin aan de juf van de derde kleuterklas hoe zij haar hoekenwerk regelde en hanteer in het begin diezelfde regels, of lichtjes aangepast. Later kan je het wat veranderen naar je eigen regels. 

Heb je ondersteuning? Dan kan dit een ideaal moment zijn waarop je deze inzet. Zo ben je met 3 (als je klasdoorbrekend werkt) en kan je je bvb even concentreren als je eens wat kinderen in een miniklasje neemt omdat ze extra uitleg nodig hebben… 

Observeer, maar observeer gericht. Kies een bepaalde vaardigheid die je bij de kinderen gaat observeren. Je kan niet alles tegelijk en dat moet ook niet. Bijvoorbeeld: zelfstandigheid, leiderschap, doorzetting, kennis van getallen, kennis van letters….  Maak er een tabel van en duid aan. Volgende keer observeer je iets anders. Geef geen punten, maar werk met woorden. 

Enkele tips bij hoekenwerk

• Hoekenwerk mag nooit ter vervanging zijn van MUVO, lezen of leuke dingen. Het hoort erbij, het is een mengeling van vakken 

• Steek er, bij een regulier hoekenwerk, alle vakonderdelen in (rekenen, lezen, spelling, taal, WO, knutselen, spelen, media, …)  Dat hoeft niet altijd ALLEMAAL maar werk gevarieerd. STEM, MEDIA, motoriek, godsdienst,  zijn zaken die vaak vergeten worden

• Je kan ook van een bepaalde les hoekenwerk maken: herhaling van de letters kan je bijvoorbeeld in een hoekenwerk steken, maar dan specifiek alleen maar over letters. Je kan ook in thema werken. Bijvoorbeeld; herfst binnenkort… 

• Zit je planning te vol ? Dan is er iets mis met de planning… In het eerste leerjaar moet er nog gespeeld worden, al dan niet met opdracht. Don’t forget: SPELEN IS LEREN

• Hoekenwerk bevat leerstof dus bekijk wat je eventueel ERIN kan steken en schrap het in de boekjes/werkblaadjes…

• Nooit huiswerk meegeven als er een hoek niet afgeraakt is

• Werk in het begin eventueel met een vaste tijd per hoek, naarmate ze groter worden en dit onder de knie hebben kan je eventueel werken met vrije hoeken. Je kan een time timer gebruiken op het bord of in de hoeken

• Wanneer de kinderen een hoek hebben afgewerkt, ga dan na hoe jij dit even controleert. Maak een hoekenwerkbord met verwisselbare kaartjes voor de hoeken of werk met vaste pictogrammen per soort hoek (rekenhoek, taalhoek, schrijfhoek, WO hoek, knutselhoek, poppenhoek, bouwhoek, …) en hun namen. Laat ze een bol (sticker / magneet / ..) kleven als ze klaar zijn in een hoek. Zo hebben ze zelf en jij ook een overzicht van de gemaakte hoeken, zeker als je de week nadien verder werkt. Bedenk wat je gaat doen als er kinderen sneller klaar zijn in hoeken 

• Doe dit zeker wekelijks. Het maakt in principe niet uit wanneer… want je steekt er alles in. Hoekenwerk is intensief, je mag het niet vergelijken met gewoon spelen of drukte. Goede drukte (als in : de kinderen zijn enthousiast en goed bezig) mag toch? 

• Laat je niet afschrikken door lawaai in de klas. Het moet niet STIL zijn. Als het rumoerig is door kinderen die op een goede en degelijke manier bezig zijn met de opdrachten, elkaar helpen en praten, dan kan het niet anders dan dat er een gezonde drukte in je klas is… 

• Op pinterest vind je ZOT veel voorbeelden van leuke leerrijke opdrachten, ook op Instagram zijn er veel… Denk maar aan mijn eigen OUT OF THE BOX PLAY feed! 
• maak materiaal duurzaam en steek het per THEMA hoekenwerk in dozen, curverbakken… zodat je dit steeds opnieuw kunt maken) 

Voorbeeld van activiteiten voor een hoekenwerk in het eerste leerjaar met eventueel als thema HERFST 

Er zijn ontzettend veel zaken die je in een hoekenwerk kunt steken, maar vermijd teveel werkblaadjes. Het kan er natuurlijk inzitten, maar ze doen dit sowieso al in lessen. Dus probeer dit zo weinig mogelijk. Ik kan onder elk vak 100 ideetjes opsommen, maar ik ga er maar enkele geven anders kunnen jullie blijven lezen…

Taal 

• woorden leggen met magnetische letters (magnetische doos van VEILIG LEREN LEZEN) met opdrachten in. Of laat ze met de magnetische letters woorden leggen die ze geleerd hebben … of laat ze zelf eens aan de slag gaan 😉 
• spelletjes van ZWIJSEN rond taal en woorden (bingo…) 
• Zoekplaat met woorden naast (ze lezen de woorden en zoeken op de zoekplaat de prenten (in kleur, geplastificeerd). Je kan ook een groot zoekboek leggen en woordkaartjes maken die ze op de prent moeten leggen. Zo zijn ze meteen ook in een fysiek boek bezig. Je kan hiervoor thema herfst kiezen maar dat moet niet
• Werken met een woordmolen (verkrijgbaar en nog andere leuke spullen bij SPADT)
• toneellezen of lezen op andere manieren
• … 

Spelling

• schrijven van letters in verschillende materialen (zand, rijst, op een whiteboard, krijtbordje) of met verschillende zaken: verfborstel, vinger, pen, potlood, vetkrijt, ….
• Investeer in een lichtbak waar je letters op kunt laten oefenen, overtrekken, leggen… ook ideaal voor rekenen en andere vakken.
• Laat ze woorden stempelen met grote stempels
• leggen van letters met kleine materialen zoals steentjes, schijfjes, blokjes, klei (je hebt zo van die kleibladen geplastificeerd), …
• drukletters verbinden met schrijfletters (houten plankje met spijkers en verbinden met rekkers) 
• leuk is ook schrijven op een lichtbak (je kan dat zelf maken door een bak van IKEA in melkwit om te draaien en daar lichtjes in de plaatsen) 
• …

lees: Letters ontdekken en schrijven op een leuke manier in thema herfst, thuis en in de klas

en ook: 25+ manieren om de schrijfmotoriek van je kind te oefenen

rekenen

• Laat hoeveelheden naar een getal leggen, onder en naast elkaar: zo kunnen ze vergelijken
• een splitsbuis maken om te splitsen of opteldoos (Pinterest) 
• meetkundige figuren namaken met stokjes 
• rekenbingo maken (leerlingen trekken nummers en herkennen ze op hun bingokaart. Je kan het moeilijker maken met stippen, getalbeelden, rekensommen…) 
• werk je rond thema herfst dan kan je teloefeningen doen met allerlei herfstvruchten
• wegen van zaken met de weegschaal 
• bouwaanzichten met LEGO
• …

lees ook:Leren tellen tot 10 met deze speelse activity trays met als thema herfst

ZOT IDEE MAAR WEL HERBRUIKBAAR: de appelboom (kan eender welke boom zijn eh) 

Maak uit gekleurd papier een grote boom voor aan de muur. Dit gaat snel. Of doe eens gek en als je van plan bent dit veel te gebruiken laat je iemand een grote boom uitsnijden uit hout voor in de klas. Of iets anders dan een boom… Teken daar appels in (leeg) en kleef er velcro op. Het principe is: je hangt daar oefeningen in, en het appeltje met de juiste antwoorden moet erop gekleefd worden… Dit kan voor allerlei zaken, niet enkel rekenen en kan moeilijker worden gemaakt. De boom heb je, het principe is er en de opdrachten kunnen steeds veranderen. Werk je liever met magneten of magneetplakband? Of zelfs grote magneten met de oplossing? Dan gebruik je magneetverf om je boom te schilderen 

WO

• Prenten van een evolutie in volgorde laten leggen (bvb groeien van een paddenstoel, vallen van de bladeren… ) 
• bouwen met herfstmateriaal en stukken hout (kabouterhuisjes maken) 
• memory, kwartet begrippen van het thema 
• Echte herfstvruchten bij het woord leggen 
• …

PS: leuke activiteit is met een eierdoos een zoektocht doen naar bepaalde herfstvruchten: zo heb je voldoende materiaal. Dit kan gezamenlijk tijdens een les WO, laat ieder kind tijdig een eierdoos meenemen van X aantal vakjes.

Bewegen / motoriek 

• met koord rijgen van herfstvruchten 
• een schoen met veters (plaat) en leren knopen (goed voor motoriek) 
• Dieren van het bos uitbeelden 
• Een prent waar je later iets mee gaat doen uitknippen 
• puzzel 
• rond een pijpenrager parels steken om een rups te maken
• een weefgetouw 
• …

MUVO

• leuke dieren en monsters maken met geraapte bladeren 
• een lege boom geven aan de kinderen: ze maken bladeren in de kleuren van de herfst op verschillende manieren: stempelen, kleven, met pasta….
• herfst kijkdoos maken 
• Herfstdieren kleien 
• …

Of deze opdrachten/ gratis printables:

Halloween printables & educatieve spelvormen voor het hoekenwerk of voor thuis!

Herfst printables (gratis bundel!) voor kleine kinderen met tips

Leuke herfstbomen knutselen met je kinderen

DIY // Herfst Play Dough Kit

Herfstdiertjes maken met speeldeeg en anders frutsels

DIY // Herfstvruchten beschilderen

5x inspiratie om te knutselen rond het thema herfst

Spelen

• SMARTGAMES
• gewoon kiezen in de speelhoek 
• gezelschapsspel 
• poppen / met huis spelen 
• met autootjes…
• met dieren spelen
• …

STEM

• Met de Bee-bot werken. Je vindt op internet vele opdrachten 
• coderups (heb ik thuis ook) 
• Laat kinderen allerlei moeren, vijzen en bouten (wel geen scherpe) meenemen en er een collage mee leggen
• met stokjes en bolletjes klei een stevig bouwsel laten maken 
• …

lees ook: 10x Speelgoed voor kinderen om te leren programmeren & coderen

en ook: Programmeren met kinderen? Doen!

ook: Natuurwetenschappen voor kinderen ? Leuke tips, boeken en ideetjes…

Godsdienst

• een seizoenstafel maken 
• voor iemand een herdenkingskaart maken
• vraag eens aan de godsdienstleerkracht naar bepaalde thema’s, opdrachten…

 

Pin it

Vind je mijn tips over hoekenwerk in het eerste leerjaar wel ok? Pin het dan… of ga eens een kijkje nemen in mijn boek SPEEL! of kom eens piepen op Instagram!

En zo zijn er nog miljoenen opdrachten. Hopelijk heb ik je al ideetjes geven voor het hoekenwerk in het eerste leerjaar.

XOXO 

Nathalie